สัปดาห์นี้ก็ยังคงเป็นสัปดาห์ที่น่ากังวลเกี่ยวกับเรื่องของฝุ่น เนื่องจากหลายพื้นที่ยังคงมีค่าสีฝุ่นที่อยู่ในเกณฑ์ที่มีผลกระทบต่อสุขภาพต่อผู้คน เช่น สีแดง หรือสีเหลือง
หลายคนคงจะเคยได้ยินคำว่าพื้นที่สีแดงมาก่อน หรือนอกจากสีแดงก็อาจจะเป็นสีอื่นเช่น สีฟ้า สีเขียว สีเหลือง ซึ่งในแต่ก่อนเราอาจจะใช้คำดังกล่าวเรียกแทนระดับความเสี่ยงของพื้นที่ที่มีความเสี่ยงทางด้านภัยพิบัติต่างๆ แต่ในยุคปัจจุบันที่มีภัยด้านความหนาแน่นของฝุ่นเข้ามาก็ได้ส่งผลให้ผู้คนในแต่ละพื้นที่ได้รับผลกระทบกันเป็นอย่างมาก อย่างที่เราเรียกกันว่า “ระดับค่าสีฝุ่น” ซึ่งถ้าพื้นที่ใดมีระดับค่าสีฝุ่นอยู่ในขั้นรุนแรง ประชาชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่นั้นก็จะมีความเสี่ยงในการสูดดมฝุ่นเป็นจำนวนมาก และอาจส่งผลเสียต่อระบบทางเดินหายในระยะยาวอีกด้วย
โดยระดับค่าสีฝุ่นในแต่ละพื้นที่นั้นก็จะมีการเปลี่ยนไปเรื่อยๆในแต่ละวัน ซึ่งอาจมีผลมาจากกิจกรรมที่เกิดขึ้นในแต่ละพื้นที่ซึ่งทำให้เกิดปริมาณฝุ่นที่แตกต่างกัน ดังนั้น เราจึงควรที่จะต้องทำความรู้จักกับระดับค่าสีฝุ่นและคอยจับตาดูค่าสีฝุ่นในทุกๆวันเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการทำกิจกรรมที่เหมาะสมในแต่ละวัน
แต่ก่อนหน้านี้เราต้องรู้เกี่ยวกับดัชนีคุณภาพอากาศก่อน เพราะดัชนีคุณภาพอากาศ (Air Quality Index : AQI) เป็นการรายงานข้อมูลคุณภาพอากาศในรูปแบบที่ง่ายต่อความเข้าใจของประชาชนทั่วไป เพื่อเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ให้สาธารณะชนได้รับทราบถึงสถานการณ์มลพิษทางอากาศในแต่ละพื้นที่ว่าอยู่ในระดับใด มีผลกระทบต่อสุขภาพอนามัยหรือไม่ ดัชนีคุณภาพอากาศ 1 ค่า ใช้เป็นตัวแทนค่าความเข้มข้นของสารมลพิษทางอากาศ 6 ชนิด
ซึ่งตัวดัชนีคุณภาพอากาศของประเทศไทยนี้ก็จะแบ่งเป็น 5 ระดับ ตั้งแต่ 0 – 201 ขึ้นไป โดยแต่ละระดับจะใช้สีเป็นสัญลักษณ์เปรียบเทียบระดับของผลกระทบต่อสุขภาพอนามัย โดยดัชนีคุณภาพอากาศ 100 จะมีค่าเทียบเท่ามาตราฐานคุณภาพอากาศในบรรยากาศโดยทั่วไป หากดัชนีคุณภาพอากาศมีค่าสูงเกินกว่า 100 แสดงว่าค่าความเข้มข้นของมลพิษอากาศมีค่าเกินมาตราฐานและคุณภาพอากาศในวันนั้นจะเริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพอนามัยของประชาชน
วิธีการดูระดับค่าสีฝุ่นที่บ่งบอกถึงเกณฑ์ดัชนีคุณภาพอากาศของประเทศไทยสามารถดูได้ดังนี้
1.0 – 25 ความหมายคือ คุณภาพอากาศดีมาก สีที่ใช้คือ สีฟ้า คำอธิบายคือ คุณภาพอากาศดีมาก เหมาะสำหรับกิจกรรมกลางแจ้งและท่องเที่ยว
2.26 – 50 ความหมายคือ คุณภาพอากาศดี สีที่ใช้คือ สีเขียว คำอธิบายคือ คุณภาพอากาศดี สามารถทำกิจกรรมกลางแจ้งและการท่องเที่ยวได้ตามปกติ
3.51-100 ความหมายคือ ปานกลาง สีที่ใช้คือ สีเหลือง คำอธิบายคือ 3.1สำหรับประชาชนทั่วไป: สามารถทำกิจกรรมกลางแจ้งได้ปกติ 3.2ผู้ที่ต้องดูแลสุขภาพเป็นพิเศษ: หากมีอาการเบื้องต้นเช่น ไอ, หายใจลำบาก หรือระคายเคืองตา ควรลดระยะเวลาการทำกิจกรรมกลางแจ้ง
4.101-200 ความหมายคือ เริ่มมีผลกระทบต่อสุขภาพ สีที่ใช้คือ สีส้ม 4.1สำหรับประชาชนทั่วไป: ควรเฝ้าระวังสุขภาพ ถ้ามีอาการเบื้องต้น เช่น ไอ, หายใจลำบาก หรือระคายเคืองตา ควรลดระยะเวลาการทำกิจกรรมกลางแจ้ง หรือใช้อุปกรณ์ป้องกันตนหากมีความจำเป็น 4.2ผู้ที่ต้องดูแลสุขภาพเป็นพิเศษ: ควรลดระยะเวลาการทำกิจกรรมกลางแจ้ง หรือใช้อุปกรณ์ป้องกันตนหากมีความจำเป็น หากมีอาการทางสุขภาพ เช่น ไอ, หายใจลำบาก, ตาอักเสบ, แน่นหน้าอก, ปวดศรีษะ, หัวใจเต้นไม่เป็นปกติ, คลื่นไส้ หรืออ่อนเพลีย ควรปรึกษาแพทย์
5.201 ขึ้นไป ความหมายคือ มีผลกระทบต่อสุขภาพ สีที่ใช้คือ สีแดง คำอธิบายคือ ทุกคนควรหลีกเลี่ยงกิจกรรมกลางแจ้ง หลีกเลี่ยงพื้นที่ที่มีมลพิษทางอากาศสูง หรือใช้อุปกรณ์ป้องกันตนเองหากมีความจำเป็น หากมีอาการทางสุขภาพควรปรึกษาแพทย์
อ้างอิงจาก กองจัดการคุณภาพอากาศและเสียง กรมควบคุมมลพิษ